नागपूर: कोणत्याही देशाचे अस्तित्व हे त्या देशातील पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या संस्कृतीच्या विस्तारावर अवलंबून असते. भारतावर अनेक परकीय हल्ले झाले, संस्कृती नष्ट करण्याचे प्रयत्न झाले, तरी भारतीय संस्कृतीची चेतना कायम जागृत आहे. कारण ही चेतना जागृत ठेवणारे अनेक आंदोलन भारतात होत राहिले आहेत. भक्ती आंदोलन हे त्याचे उत्तम उदाहरण आहे. संत तुकाराम, संत एकनाथ, संत नामदेव आणि संत ज्ञानेश्वर यांनी समाजात ही चेतना निर्माण केली. तर पुढे स्वामी विवेकानंद यांनीही हे कार्य पुढे नेले.
आज नागपुरातील माधव नेत्रालयाच्या भूमिपूजन सोहळ्याच्या निमित्ताने पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी उपस्थितांना संबोधित करताना या विचारांची मांडणी केली. यावेळी त्यांनी राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) आणि स्वयंसेवकांच्या सेवा कार्याची प्रशंसा केली. पंतप्रधान मोदी म्हणाले की, “स्वातंत्र्यपूर्वी डॉ. हेडगेवार आणि गुरुजींनी देशात राष्ट्रीय चेतना वाढविण्याचे कार्य केले. आज शंभर वर्षांनंतर, त्या वटवृक्षाचे विशाल स्वरूप सर्वांसमोर आहे. आदर्श आणि सिद्धांतांमुळे हा वटवृक्ष टिकून आहे.”
संघ – राष्ट्रीय संस्कृतीचा अक्षय वट
पंतप्रधान मोदी म्हणाले, “राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ हा भारताच्या राष्ट्रीय संस्कृतीचा कधीही न मिटणारा अक्षय वट आहे. हा एक अविरत चालणारा यज्ञ आहे. बाह्य आणि आंतरिक दृष्टीसाठी संघ सेवा कार्य करत आहे. माधव नेत्रालयासारखे उपक्रम बाह्य दृष्टीसाठी महत्त्वाचे आहेत, तर आंतरिक दृष्टीसाठी सेवा कार्य प्रेरणादायी आहे. प्रत्येक स्वयंसेवकासाठी ही साधना आणि सेवा संस्कार म्हणजे प्राणवायू आहे.”
स्वयंसेवकांचा अनुशासित सेवाभाव
पंतप्रधान मोदी यांनी स्वयंसेवकांच्या सेवाभावाचे कौतुक करताना सांगितले की, “डोंगराळ, सागरी किंवा वनक्षेत्र असो, नैसर्गिक आपत्ती असो किंवा इतर संकटे, स्वयंसेवक नेहमीच तत्पर असतात. प्रयागराजमध्ये लाखो लोकांना मदत करणाऱ्या स्वयंसेवकांनी समाजसेवेचे उत्कृष्ट उदाहरण सादर केले आहे. सेवा कार्य तिथे स्वयंसेवक हे समीकरणच बनले आहे.”
कार्यक्रमाला उपस्थित असलेल्या नागपूरकरांनी पंतप्रधान मोदींच्या या विचारांना उत्स्फूर्त प्रतिसाद दिला. माधव नेत्रालयाच्या माध्यमातून समाजाच्या आरोग्य क्षेत्रात मोलाचे योगदान दिले जाणार आहे, याची खात्रीही त्यांनी व्यक्त केली.
शेवटचा निष्कर्ष:
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या या भाषणाने राष्ट्रीय सेवा भावनेवर प्रकाश टाकला. संघाच्या उपक्रमांमधून समाजहित साधण्याचे कार्य सातत्याने सुरू आहे. माधव नेत्रालयाच्या भूमिपूजनानंतर आता नागपूरकरांना या सेवाभावी संस्थेच्या कार्याचा लाभ मिळणार आहे. यासह, राष्ट्रीय संस्कृतीची चेतना पुढील पिढ्यांपर्यंत नेण्याच्या दिशेने मोठे पाऊल उचलले गेले आहे.
