राजुरा घाटे येथे दुर्मीळ पांढऱ्या चिमणीचे दर्शन, पक्षीप्रेमी शिक्षकाचा अद्भुत शोध!
मुर्तिजापूर: मुर्तिजापूर तालुक्यातील राजुरा घाटे येथील जिल्हा परिषद उच्च प्राथमिक शाळेतील शिक्षक श्री. मनोज लेखनार यांनी त्यांच्या ‘निसर्गकट्टा’ उपक्रमांतर्गत चिमणी संवर्धनाचे अनोखे कार्य हाती घेतले आहे. गेल्या चार वर्षांपासून विद्यार्थ्यांमध्ये पक्षीनिरीक्षणाची गोडी निर्माण करणाऱ्या लेखनार सरांनी शाळा परिसरात एक दुर्मीळ पांढरी चिमणी पाहिली आणि तिची नोंद घेतली. विशेष म्हणजे, ही चिमणी ‘अल्बिनिझम’ या जैविक स्थितीमुळे पूर्णपणे पांढरी आहे. तिच्या पिसांपासून चोच आणि डोळ्यांपर्यंत रंगद्रव्याचा पूर्ण अभाव आहे.
दुर्मीळ आणि वैज्ञानिकदृष्ट्या महत्त्वाचा प्रकार
पक्षीमित्र संघटनेचे कार्यकारी सदस्य अमोल सावंत यांनी या चिमणीच्या नोंदीला दुर्मीळ प्रकार मानले आहे. “अल्बिनिझममुळे पक्ष्यांमध्ये पूर्णपणे रंगद्रव्याचा अभाव असणे हे फारच असामान्य आहे. ही नोंद स्थानिक निसर्ग संवर्धनाच्या दृष्टीने महत्त्वाची आहे,” असे सावंत यांनी सांगितले. लेखनार सरांनी या चिमणीचे निरीक्षण करून तिची छायाचित्रे आणि माहिती संकलित केली, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांमध्येही निसर्गाविषयी उत्सुकता वाढली आहे.
विद्यार्थ्यांसाठी प्रेरणादायी अनुभव
लेखनार सरांच्या मार्गदर्शनाखाली शाळेतील विद्यार्थ्यांनी पक्षी संवर्धन आणि निरीक्षणाचे धडे गिरवले आहेत. या दुर्मीळ पांढऱ्या चिमणीच्या दर्शनाने विद्यार्थ्यांना निसर्गाच्या चमत्काराची ओळख झाली. “ही चिमणी पाहून आम्हाला खूप आनंद झाला. सरांनी आम्हाला पक्ष्यांचे महत्त्व आणि त्यांचे संरक्षण कसे करायचे हे शिकवले,” असे शाळेतील एका विद्यार्थ्याने सांगितले.
निसर्गकट्टा उपक्रमाचे यश
लेखनार सरांच्या ‘निसर्गकट्टा’ उपक्रमाला शाळेतील शिक्षक, विद्यार्थी आणि गावकऱ्यांचेही मोलाचे सहकार्य मिळाले आहे. या उपक्रमांतर्गत शाळा परिसरात पक्ष्यांसाठी पाणवठे, खाद्य आणि निवारा उपलब्ध करून देण्यात आला आहे. यामुळे चिमण्यांसह इतर स्थानिक पक्ष्यांची संख्याही वाढत आहे. “विद्यार्थ्यांना पुस्तकी शिक्षणाबरोबरच निसर्गाशी जोडण्याचा हा प्रयत्न आहे. पांढरी चिमणी पाहणे हा आमच्यासाठी अभिमानाचा क्षण आहे,” असे लेखनार सरांनी सांगितले.
गावकऱ्यांचा सहभाग
राजुरा घाटे गावातील नागरिकांनीही या उपक्रमात सक्रिय सहभाग घेतला आहे. गावकऱ्यांनी शाळा परिसरात झाडे लावण्यापासून ते पक्ष्यांसाठी अनुकूल वातावरण निर्माण करण्यापर्यंत सहकार्य केले. यामुळे गावात निसर्ग संवर्धनाची जाणीवही वाढत आहे.
पुढील पाऊल
लेखनार सरांनी या पांढऱ्या चिमणीच्या नोंदीची माहिती पक्षी संवर्धन संस्थांना कळवली असून, भविष्यातही अशा दुर्मीळ प्रजातींच्या संरक्षणासाठी प्रयत्न सुरू ठेवण्याचा मानस व्यक्त केला आहे. त्यांच्या या कार्यामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये निसर्गप्रेम आणि संवेदनशीलता वाढत असल्याचे दिसून येत आहे.
